در مجموعه‌ای که به همت پایگاه اینترنتی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب، در زمینه چشم انداز 20 ساله نظام گردآوری شده است، نکات و جزئیات قابل توجهی وجود دارد که در ادامه به یکی از این موارد خواندنی درباره چگونگی پیدایش و ابلاغ چشم انداز ایران 1404 اشاره می شود.
به گزارش خبرنگار «تابناک»، از جمله مطالب قرار گرفته بر روی خروجی این پایگاه، چگونگی ایجاد سند چشم‌انداز از زبان دبیر مجمع تشخصی مصلحت نظام است. در این باره دکتر محس رضایی می‌گوید: از سال 1378 متوجه شديم كه سياست‌های كلان اگر منسجم نباشند، يك نوع سرگردانی و پراكندگی در برنامه‌ريزی كشور به‌وجود خواهند آورد. ما سياست‌های اقتصادی و بعد سياست‌های فرهنگی و سياست‌های اجتماعی را ابلاغ مي‌كنيم، اما وقتی اينها منسجم نباشند، يك نوع پراكندگی وجود دارد. در همان سال در دبيرخانه مجمع به اين نتيجه رسيديم كه بايد افقی را برای آينده كشور ترسيم كنيم تا بر همه سياست‌ها سايه بيندازد و شيرازه اصلی سياست‌های كلان را ساماندهی كند.
وقتی اين ايده را ـ در جلسه‌ای كه من بودم و آقا و آقای حجازی ـ خدمت رهبر انقلاب مطرح كرديم، بلافاصله ـ با وجود اين‌كه توضيح زيادی هم نداديم ـ ايشان فرمودند: اين يكی از حلقه‌های مفقوده نظام جمهوری اسلامی ايران است. اين «حلقه مفقوده» تعبير ايشان بود. حداقل بيش از ده دقيقه آقا صحبت كردند و اين حرف كليديشان بود كه اگر بتوانيد آن حلقه مفقوده را پيدا كنيد، خيلی چيز خوبی است و فوق‌العاده تاريخی است. اصل جرقه كار آنجا زده شد.
پيشنهاد ما اين بود كه مجمع اين كار را انجام بدهد. ايشان فرمودند فعلاً شما اين را بنويسيد و به من بدهيد. ما وقتی گزارش را خدمتشان داديم، تقريباً در كمتر از يك‌ماه، ايشان به مجمع تشخيص ابلاغ كردند كه شما چشم‌انداز آينده ايران را چه در افق ده‌ساله و چه بيشتر از آن، به من پيشنهاد كنيد. لذا مجمع تشخيص در حقيقت يك ابلاغ رسمی گرفت. هر ابلاغی هم كه برای مجمع مي‌آيد، به گروه‌های كارشناسی دبيرخانه می‌رود و از آنجا پیگيری‌ها شروع مي‌شود. خب ما هم از خدا مي‌خواستيم كه آقا اين درخواست را مكتوب بدهند تا ما بتوانيم رسماً كار را شروع كنيم و اين سرآغاز كار شد.
جمله رهبری كه اين يكی از حلقه‌های مفقوده نظام جمهوری اسلامی است، نقطه خيلی مهم و كليدی است. بايد ديد چه روزی بوده، چه ماهی بوده، چه سالی بوده و صحبت‌های آقا را كامل بياوريم، زيرا فوق‌العاده مهم است. ممكن است بعدها خيلی‌ها پيدا بشوند كه فكر كنند سند چشم‌انداز را ما به آقا پيشنهاد داده‌ايم و ايشان اصلاً توجيه نبودند و اين چيزها را بلد نبودند. از اين حرف‌ها ممكن است زياد در آينده زده بشود. اما نكته جالب هم اين است كه اين موضوع بعداً پيدا شده؛ يعنی در آن صد و دو تا عنوانی كه مجمع بر اساس آن كار را شروع كرده اصلاً نيست. اگر هم مربوط به دولت‌های قبل بوده، جزو صد و دو عنوانی نبوده كه به رهبری پيشنهاد شد و ايشان پذيرفتند كه سياست‌گذاری در چارچوب اين عناوين صورت بگيرد.
دبیر مجمع تشخیص مصحلت نظام در ادامه متنی که توسط پایگاه اطلاع رسانی دفتر رهبر انقلاب منتشر شده گفته است: «يكی از كارهايی كه ما كرديم اين بود كه وقتی تصويب اين را گرفتيم، آمديم يك نگاه تاريخی پنجاه ساله‌ای را به برنامه‌ريزی كشور انجام داديم تا ببينيم از زمانی كه مثلاً در سال 1326 كه برنامه‌ريزی در ايران شروع شده، آيا افق و چشم‌اندازی داشته‌اند يا نه. مطالعه كرديم ديديم قبل از انقلاب اصلاً چنين چيزی وجود خارجی در برنامه‌ها نداشته است. البته شاه چيزهايی را تحت عنوان تمدن بزرگ مي‌گفت، اما هيچ‌گاه به عنوان يك اقدام جدی در برنامه‌ريزی كشور و مديريت راهبردی كشور ورود پيدا نكرده بود. بعد از انقلاب اولين تلاشی كه در ايران صورت گرفته، همان بحث ايران 1400 است، اما به دليل اين‌كه نتوانسته بودند ايده اصلی را از درون اين مطالعات پيدا كنند، همين طور متوقف مانده بود. مطالعات خوبی انجام شده بود، اما ايده را نتوانسته بودند پيدا كنند.
با اين سند شايد جزو نزديكترين اسناد به انديشه‌های رهبری بود. ما در جريان افكار مديريتی ايشان بوديم و سند را متناسب با انديشه‌های ايشان تنظيم كرديم. اگر پيش‌نويس اوليه مقايسه شود با آن چيزی كه مجمع تصويب كرد، مشخص است كه در مجمع هم كمترين تغيير داده شده است.
با همه اينها در آن جمله كليدی غفلتی شده بود كه فكر مي‌كرديم چون در آن هشت بند بعدی به بحث مسائل فرهنگی و هويت پرداخته‌ايم، ديگر لازم نيست در آن متن كليدی هم بياوريم. گفته بوديم كشور توسعه‌يافته است، بعد در بند اول آورده بوديم كه اين توسعه‌يافتگی بايد بر اساس مقتضيات فرهنگی و اقليمی و تاريخی و جغرافيايی باشد. فكر مي‌كرديم چون بحث هويت و فرهنگی را ما در اين توسعه يافتگی ديده‌ايم، ديگر لازم نيست در صدر سند ذكر كنيم، اما آقا يك كلمه كليدی اضافه كردند به متن و آن «هويت انقلابی اسلامی» بود.
رهبر انقلاب يك‌بار در صحبت‌هايشان گفتند كه عده‌ای فكر كرده‌اند يك سری كلمات همين‌طور كنار هم قرار گرفته و شده سند چشم‌انداز 1404. اينها نكات بسيار ظريفی هستند كه درون چشم‌انداز تعبيه شدند.»
